ابر روند های پزشکی - قسمت 7

9

توسلالالا ،)Megatrend واژهی ابررونلاد ) کلان روند

جان نیسلالابت ۲ در سلالاال ۲۳4۱ میلادی با انتشلالاار کتاب

” ابرروند “ ابداع گردید. کتاب این مؤلف آمریکایی در ۵۷

کشور انتشار یافت و رتبهی پرفروش را به خود اختصاص

داد. در این کتاب، او چشلالام اندازی را از هزاره بر اسلالااس

۲۲ ابرروند به تصلالاویر کشلالاید. با توجه به نظرات انقلابی

وی، شیوهی تحلیل روند ۱ در بخش صنعت، کسب و کار

.) و مقو ت آینده پژوهی، جایگاهی رفیع یافت ) ۲

ابررونلادهلاا از لحلااظ ماهیت ، به گونهای فضلالالاای

کسلالاب و کار و جامعه را تغییر میدهند که اثرات آنها

نه در سلالالاالها، بلکه چندین دهه پا بر جا میماند. از

سوی دیگر، اثر این ابرروندها بر هر فرد جامعهی انسانی

خواهد بود و فرصلالالاتها و تهدیدات ویژهی خود را بر

1 John Naisbitt

2 Trend Analysis

فضلاای کسلاب و کار و جوامع انسانی فرود میآورند. از

این رو، نگرش به ابرروندها در هر فعالیت آینده پژوهی

و تدوین سلالالایاسلالالاتهای کلان )با برد زمانی طو نی(

.) اجباری میباشد ) ۱

بر این اسلالالااس، ابررونلالادهلالاا را میتوان تغییرات

بنیادین عمده در سلالاط جوامع، فناوریها، عرصلالاهی

اقتصلااد و شرای سیاسی تعریف کرد که از سه ویژگی

اصلی پیروی میکنند:

۲/ ابرروندها توسلالاعه ی آهسلالاته ای دارند ولی در

زمانی که به تبلور میرسند اثر آنها حداقل ۲۵ تا ۱۵

سال پا بر جا میماند.

۱/ ابرروندها بر گسلالاترههای گوناگون و متنوعی از

حیات انسان اثر میگذارند.

 

هر روز معرفی یک محصول از بهترین های تجهیزات پزشکی: کپسول اکسیژن همراه

ابر روند های پزشکی - قسمت 6

6

و ویرایش متن از هیچ کوشلاشلالا ی فروگذاری ننمودند، از

سرکار خانم فاطمه مرزوقی که شکیبانه حروفچینیهای

متوالی متن را پذیرفتند و همچنین از جناب آقای دکتر

محملاد جواد حلاائر ی نژاد که در تنظیم منابع مرا یاری

نمودند نیز صمیمانه سپاسگزاری مینمایم.

از گرانملا ایهترین دارایی وجودم، همسلالالار گرامیام

سلالالارکار خانم دکتر کتایون وحدت که در ویرایش متن

تلاش فراوانی را از خود نشان دادهاند نیز سپاسگزارم.

هر چند که در نوشتار کنونی، تلاش گردیده که از

بهترین و معتبرترین منابع بهرهگیری شلالاود و تصلالااو یر

گونلالااگون از منلالاابع متعلالادد برای گویلالاایی متن برچیلالاده

شوند، امّا بی شک بسیار نقص آلود و پر عیب است. امید

اسلالات اندیشلالاه ورزان و جسلالاتجوگران عرصلالاه ی علم و

فناوری، نه تنها این حقیر را از لغزشهای روی داده آگاه

نملاا ینلاد بلکلاه خود بلاا آفر ینش کتب و مقا ت عالمانه،

جامعهی پزشلالالاکی رو به رشلالالاد پرشلالالاتاب ایران را غنا

بخشند.

دکتر ایرج نبی پور

عضو گروه آینده نگاری، نظریه پردازی و رصد کلان سلامت فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران

عضو کرسی نظریه پردازی فلسفه، فقه و اخلاق پزشکی

 

هر روز معرفی یک محصول از بهترین های تجهیزات پزشکی: محلول ضدعفونی کننده دست

ابر روند های پزشکی - قسمت 5

5

نقلالااط داغ و کلیلالادی برای تجلی نوآوری در عرصلالالاهی

ارائهی خدمات سلامت و خلق فناوریهای بنیان ساز در

حوزهی سلامت، نقش عظیمی را ایفا نماید.

خوشلابختانه در تدوین سلا یاستهای کلان سلامت

کشور، از دیدگاه و اندیشهی برجستهترین خبرگان آشنا

به گسترهی سلامت و تحو ت آن استفاده گردیده است

و این دانشلالالامندان آگاه، یکی از موفقترین دیدگاههای

سلالایاسلالات سلالالامت را در تاریخ ایران تدوین نمودهاند. از

این رو، تحلیل ابرروند این سلالایاستهای کلان، میتواند

مفاهیم توسلالاعهی پایدار در بخش سلالالامت را ترسلالایم

نماید.

هم اکنون مفهوم توسلالالاعلاه ی پایدار به عنوان یک

آرمان در چشم انداز جوامع مترقی مطرح گردیده است.

از این رو، در اندیشهی هر آینده پژوهی، مفهوم توسعهی

پایدار به عنوان ” کار آینده پژوهی “ جای دارد. به زبان

دیگر، آینده پژوهی همچون ابزاری برای نیل به توسعهی

پایدار جلوه میکند. بنابراین، هدف نهایی آینده پژوهی،

نیل به توسلالاعهی پایدار در فضلالاای جهانی سلالارشلالاار از

پیچیدگی و تغییر اسلالات و تحلیل ابرروندها، نخسلالاتین

گام در این پویش است.

در اینجا سلازاوار است از جناب آقا ی دکتر فریدون

عزیزی، معاون محترم علمی فرهنگسلالاتان علوم پزشکی

جمهوری اسلالام ی ایران که مشوق این حقیر در نگارش

این نوشتار بودهاند صمیمانه سپاسگزاری نمایم.

از اسلالالاتاد بزرگوار جناب آقای دکتر باقر ریجانی،

رئیس پژوهشلالاگاه غدد و ر ئیس کرسلالالای نظریه پردازی

فلسلالالافه، فقه و اخلاق پزشلالالاکی که همانند همیشلالالاه

پشلالالاتیبلا ان معنوی این حقیر بودند نیز کمال امتنان را

دارم.

همچنین از جنلالااب آقلالاای دکتر مرنلالادی، رئیس

محترم فرهنگسلالاتان علوم پزشلالاکی جمهوری اسلالالامی

ایران و اسلالالااتید و همکاران در گروه آیندهنگاری، نظریه

پردازی و رصد کلان سلامت، به ویژه جناب آقای دکتر

قانعی که از اندیشلاه های برجسلاته ی آنها خوشه چینی

نمودهام مراتب قدردانی خود را ابراز مینمایم.

از جناب آقای دکتر علیرضا رئیسی، رئیس محترم

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر

که با مطالعهی فصل ششم کتاب این حقیر از لغزشهای

روی داده آگاه نمودند، نیز صمیمانه تشکر مینمایم.

از جناب آقای دارا جوکار که در بازآفرینی تصلالااویر

 

هر روز پیشنهاد مطالعه یک مقاله پزشکی کاربردی: علت پوشیدن گن بعد از عمل جراحی

ابر روند های پزشکی - قسمت 4

4

یکی دیگر از ابرروندهای بسیار هیجان انگیز و داغ

در عرصلاه ی پزشکی امروز، پزشکی فردگرایانه است که

در سلالاایهی پیشلالارفت های علوم ژنومیک و پروتئومیک

طی دههی گذشته موجب توسعهی شیوههای تشخیصی

و درمانی هدفمند بر اساس اطلاعات و دادههای ژنتیکی

نهفتلالاه در فرد گردیلالادهانلالاد. بلالاه زبلالاان دیگر، پزشلالالاکی

فردگرایانه به صلالالاورت یک رهیافت نوین برای درمان و

کلااربرد اطلاعلاات انبوه و متنوع ی که در کد ژنتیکی هر

فرد نهفته است، در حال گذر پاردایمی خود است.

در هزارهی جلاد ید، دریافت دادههای مرزشلالالاکن و

راهیلاابی بلاه علوم نو ین در پناه جنبش میان رشلالالاتهای

امکان پذیر اسلالالات و از این رو، رهیافت میان رشلالالاتهای

خود را به صلالاورت یک ابرروند در علوم پزشلالاکی نمایان

نموده اسلالالات و هم اکنون بنیلااد ملّی سلالالالامت آمریکا

به عنوان بزرگترین نهاد پزشکی جهان، بهترین ،)NIH(

پروژههلا ای پیشلالالااهنلاگ را برا ی آغلااز برنلاامه های میان

رشلالاتهای در انسلالاتیتوهای تحت نظارت خود به اجرا در

آورده اسلالالات و بسلالالایاری از پروژههای پژوهشلالالای میان

رشتهای خود را در قالب کنسرسیومهای میان رشتهای،

جهت حل مسلالاائل پیچیده و غامض سلالالامت و بیماری

سامان داده است.

در بخش سلالالاوم نوشلالالاتلاار بلاه ابرروندها یی که بر

گسلاتره ی سلامت، اثرات چشمگیری را از خود انعکاس

میدهنلاد، نیم نگاهی خواهیم انداخت. بر اسلالالااس نظر

پژوهنلالادگلالاان بخش آینلالاده پژوهی حوزهی سلالالالاملالات،

گسلاتره ی سلامت در هزارهی جدید متأثر از ده ابرروند

اسلات که در بخش سلاوم تلاش شلاده اسلات همراستا با

معرفی این ابرروندها، به تحلیل سلالالایاسلالالاتهای کلان

سلالالالامت جمهوری اسلالالالامی ایران به شلالالایوهی تحلیل

ابرروند نیز بپردازیم.

بلاه زبلاان د یگر، بلاا متلاد ولوژی تحلیلال ابرروندهای

حاکم بر فضلالالاای سلالالالامت و بیماری )که هم اکنون در

حوزههای مطالعات آینده پژوهی سلالاراسلالار جهان آشکار

شلالادهاند( تلاش میکنیم که همخوانی و هم راسلالاتایی

سلالایاسلالاتهای تدوینی را با این کلان روندهای حوزهی

سلالامت مورد سلالانجش قرار ده یم. بی شک، نپرداختن

سلا یاستهای راهبردی به فرصتها و تهدیدات برخاسته

از این ابرروندها میتواند در نقصان کارآیی و هدفمندی

این سیاستها اثرات جبران ناپذیری ایجاد کند. از سوی

دیگر، تدوین سیاستها بر پایهی این ابرروندها میتواند

 

هر روز پیشنهاد مطالعه یک مقاله پزشکی کاربردی: واریس چیست

ابر روند های پزشکی - قسمت 3

3

بخش دوم نوشلالاتار به ابرروندهای عرصلالاهی دانش

پزشلالاکی و فناوریهای وابسلالاته میپردازد. نخسلالات به

پزشلاک ی سیستمی که خود برخاسته از بینش سیستمی

و نوزاد بیولوژی سیستمی است و پزشکی قرن بیستم را

پزشلالالاکی پیشلالالاگویی کننده، ( P به سلالالاوی پزشلالالاکی 4

پیشگیری کننده، فردگرایانه و مشارکتی( سوق میدهد

نظر خواهیم انداخت.

همگام نیز به روند پرشتاب شبیه سازی زیستی که

موجب پیشلارفت پزشکی سیستمی و شیوههای درمانی

شده و به صورت نظاممند در یک رهیافت میان رشتهای

تلاش مینملاایلاد کلاه داده هلاا ی بلاال ینی و فنلااور یهای

امیکس یکپارچه شوند تا مسیرهای متابولیک عملکردی

آشکار شوند، خواهیم پرداخت.

ابرروند دوم حاکم بر فضلالاای فناوریهای پزشلالاکی،

ابررونلاد همگرا یی فنلااور یهلاا )و یلاا فناوریهای همگرا(

اسلالالات. این ابررونلاد، جلاا یگلالااه سلالالانگینی را در فراینلالاد

سلالایاسلالاتگذاریها در علم و فناوری به خود اختصلالااص

داده اسلالات. زیرا عناصلالار و بلو های سلالااختمانی مانند

بیلالاتهلالاا، اتمهلالاا، نرونهلالاا و ژنهلالاا چنلالاان بلالاا یکلالادیگر

در هم آمیختگی مییلاابند که شلالالاگفتی برخاسلالالاته از

را در ذهن نقش میبندند و از این )Big Bang( مهبانگ

نانو، بیو، انفو و ( NBIC رو بستهی فناوریهای همگرای

نام نهادهاند. )Little Bang( شناختی( را انفجار کوچک

در همگرایی فناوری زیستی و علوم شناختی است

که میتوان سلاط تماس ی را برای انسان متصور شد که

او بتواند فضاهای مجازی را با شدت هر چه بیشتر تجربه

نملاا یلاد . از این رو، فنلااور یهلاای همگرا میتوانند از مرز

حس انسان گذر کرده و برای انسان در برخورد با محی

فیزیکی، سط ارتباط جدیدی را خلق نمایند. در بخش

فناوریهای همگرا )انقلاب سلالاوم( به پزشلالاکی نانو و نانو

زیسلات فناوری، مدلهای بافتی و پزشلالاکی بازآفرینشی

نگاه خواهیم افکند. در حقیقت، پزشکی بازآفرینی، خود

یک گسلاتره ی میان رشلاته ای با رشلاد پرشلاتاب و رشد

یابندهی مطالعاتی اسلالالات که پژوهشهای سلالالالولهای

بنیلاادی، مهنلادسلالالا ی بافت، مواد زیسلالالاتی، فرایندهای

بهبودی زخم و دیگر درملاان هلاا ی بیولوژیک را شلالالاامل

میشلالاود و خواهیم دید که چگونه در مسلالایر پیشلالارفت

پزشلاک ی بازآفرینشی، فناوری مهندسی بافت برای خلق

مدلهای آزمایشلالاگاهی سلالاه بعدی بافتها و ارگانها به

صورت مدلهای زیستی ”زنده“ گام بر میدارد.

 

هر روز معرفی یک محصول از بهترین های تجهیزات پزشکی: گن های بعد از عمل جراحی